じゃ、…
Đồng nghiệp của anh Lerner thường ở lại một lúc và trò chuyện sau giờ làm. Anh Lerner nghĩ rằng sẽ tốt hơn nếu về luôn, nhưng có vẻ đây là điều khá phổ biến ở Nhật Bản, nên tối hôm qua anh quyết định thử ở lại cùng họ.
Họ nói chuyện rôm rả khoảng nửa giờ, rồi anh Takada nhìn lên đồng hồ và nói:
Ja, boku-wa…
じゃ、ぼくは…
(“Vậy thì, tôi…”)
và đứng dậy. Những người khác tạm biệt và tiếp tục trò chuyện. Sau một khoảng lặng ngắn, cô Yoshida nói:
Ja, watashi-mo…
じゃ、わたしも…
(“Vậy thì, tôi cũng…”)
và rời đi. Ngay sau đó, mọi người đều rời văn phòng, bao gồm cả anh Lerner.
Anh Lerner cảm thấy hứng thú với cách sử dụng từ ja. Từ điển giải thích rằng đó là dạng rút gọn của dewa (では), có nghĩa là “vậy thì”. Nhưng đối với anh, người Nhật dường như sử dụng từ này rất thường xuyên mà không cần bất kỳ câu hay cụm từ nào trước đó để dẫn đến “vậy thì”; họ thường bắt đầu câu với ja, như trong câu:
Ja, sorosoro hajimemashoo-ka.
じゃ、そろそろはじめましょうか。
(“Vậy thì, chúng ta từ từ bắt đầu nhé?”)
Ja hoặc Dewa (hoặc đôi khi là Sore-ja) có nghĩa là “vậy thì” hoặc “trong trường hợp đó”. Nó được sử dụng trong các câu trả lời, chẳng hạn như:
A: もう 10 時ですよ。
B: じゃ、出かけましょう。
A: Moo juuji-desu-yo. (Đã mười giờ rồi đấy.)
B: Ja, dekakemashoo. (Vậy thì chúng ta đi thôi.)
Nhưng ja cũng thường xuyên xuất hiện không phải để trả lời, mà để bắt đầu một câu. Ví dụ, khi rời đi, người ta thường nói Ja… hoặc Ja, kore-de (Vậy thì, với điều này…). Khi bắt đầu một cuộc họp hoặc thảo luận, người ta thường nói Ja, hajimemashoo (Vậy thì, chúng ta bắt đầu thôi).
Đối với người nước ngoài, Ja dường như được sử dụng mà không có ý nghĩa cụ thể. Nhưng đối với người Nhật, nó mang ý nghĩa “vậy thì”.
Khi anh Takada nói Ja, anh đã nhìn vào đồng hồ. Đồng hồ chỉ rằng đã đến giờ anh phải rời đi và những người khác thấy rằng anh đã nhìn vào đồng hồ; do đó việc nhìn đồng hồ có nghĩa là “Đã đến lúc rời đi”, và điều đó được tiếp nối bởi “Vậy thì, tôi sẽ đi.”
Đã có một khoảng lặng ngắn giữa mọi người khi cô Yoshida nói Ja, và mọi người hiểu rằng điều đó làm cho cô Yoshida thích hợp để nói Ja. Nó có thể được diễn giải như “cuộc thảo luận dường như đã kết thúc; vậy thì tôi sẽ đi.”
Vì vậy, hành động phi ngôn ngữ hoặc sự im lặng thường xuất hiện trước khi sử dụng Ja. Nếu bạn sử dụng nó mà không có những yếu tố này, nó sẽ có vẻ đột ngột đối với người Nhật.
Ref. Nihongo Notes 2, pg. 18-19
